Mudita fluistert bedwelmend, Mudita rinkelt en twinkelt, drijft en dobbert. In het midden staat een ranke jongedame, voortdurend deinend op de golven van de klankenzee. Zangeres Sanne Rambags is dit jaar op het schild gehesen als de erfprinses van het Nederlandse jazzgilde, en zal volgend jaar zeer waarschijnlijk daadwerkelijk gekroond worden. Vrijdag 28 september presenteerde zij met Mudita de CD ‘Listen to the Sound of the Forest’ in het Tilburgse Paradox.

Sanne Rambags (*1994) werd in 2015 geselecteerd voor het Nationaal Jeugd Jazz Orkest, nam deel aan het Jong Metropole Project en was één van de talenten voor de serie ‘Generation Next’ van de Stichting Beaux Jazz Breda. Sindsdien beklimt ze de podia met collega-talenten Kika Sprangers, Anna Serierse, Marit van der Lei, Robert Koemans en Willem Romers, maar ook met prominente spelers uit de Nederlandse geïmproviseerde muziek, waaronder Boy Edgar Prijs-winnaar Martin Fondse, alsmede Joost Lijbaart en Bram Stadhouders (Under the Surface). In augustus speelde zij op het Grachtenfestival Amsterdam en binnenkort staat zij op uitnodiging van het festival November Music in de Verkadefabriek Den Bosch met haar Carte Blanche formatie Jeroen van Vliet, Joost Lijbaart, de Syrische saxofonist Basel Rajoub en de Noorse violist Håkon Aase. Kortom: Sanne gaat als een speer. Zij wordt alom geloofd en geprezen en talloze belanghebbenden verdringen zich inmiddels om haar bij haar grote doorbraak te ondersteunen. In 2017 werd zij al genomineerd voor de Jacques de Leeuw Prijs en het gonst in de wandelgangen over wat haar in de nabije toekomst te wachten staat.

Zangeres Sanne Rambags is kind aan huis in Paradox, waar zij als studente een van de vaste medewerkers was. Ze was te vinden achter de bar en bij de kassa, dan weer zingend tijdens de jamsessions, dan weer als presentatrice van de concerten. Geen wonder dat programmeur Bartho van Straaten ‘eiste’ dat de CD-presentatie van Mudita in zijn club zou plaatsvinden. En dus verscheen zij gisteren met haar kompanen Koen Smits en Sjoerd van Eijck op het haar zo vertrouwde podium. De drie leerden elkaar kennen op het Fontys Conservatorium Tilburg (dat inmiddels niet meer bestaat). Op deze kwijnende school behoorden zij tot de schaarse studenten met talent én ambitie en werden als zodanig als vanzelf in elkaars armen gedreven. Deze gemeenschappelijke factor druipt aan alle kanten van het trio af. Ze kennen elkaar van haver tot gort en wenden tijdens het musiceren moeiteloos de neuzen in dezelfde richting. Zodoende dwingt Mudita spelenderwijs moeiteloos twee sets lang ademloos luisteren af.

Het is opvallend dat Mudita precies de sound bereikt als op het album, dat dit jaar verscheen bij ZenneZ Records, dat we elders op deze website al uitgebreid bezongen hebben. ( recensie ) Het is warm, ademt rust en brille; het knispert, ritselt, kabbelt en drijft; Sanne lispelt, hijgt, mijmert, huilt en blaast. Soms verrast zij met hoge, loepzuivere uithalen, dan weer neemt zij met ingetogen tekstloze lijnen de luisteraar bij de hand, of verwijlt zij in poëtisch gefluister. Rambags treedt met vrijzinnige vocale improvisaties in de voetsporen van Susanne Abbuehl en Mari Boine, maar heeft het talent om nog verder te gaan dan haar illustere voorbeelden. Bij Under the Surface zoekt ze de grenzen van het klankenpalet nog wat verder dan bij Mudita, het trio dat vooral concerteert in de stijl van impressionistische ECM label.

Pianist Sjoerd van Eijck volgde lessen bij Jeroen van Vliet, Rembrandt Frerichs en Wolfert Brederode en ontwikkelde een warme touché passend bij zijn harmonisch welluidende opvatting. Bij Van Eijck zijn de liggingen breed verdeeld over drie octaven, en veelal links van het midden ingedrukt. Daarbij zijn de majeurakkoorden steevast verrijkt met een grote secunde, de mineurakkoorden a priori met een toegevoegde kleine sext. Hoogst zelden speelt hij alteraties of dissonanten. Alleen in het nieuwe stuk van Van Eijck, dat als intro voorafging aan zijn lyrische ‘Valse Dimanche’ (onze favoriet!), werd de mineurstemming verrassend doorbroken met een grote terts. Overigens zit hij vaak met de handen in de klankkast, te kloppen op de wand, of te tokkelen, dan weer snaren dempend met kneedgum of een handdoek, dan weer roffelend met een sjamanenstok.

Ook trompettist Koen Smits houdt van dergelijke klankkleuren. De jonge doch ervaren speler (hij deed al een Europese tour met Marylin Mazur, in wezen als invaller voor de legendarische Nils Petter Molvær), is in zijn spel vrij onverveerd en lijkt zichzelf liefst te prikkelen door met Sanne in het diepe te springen. Hij maakt gebruik van effect-pedalen, maar  nergens overheersend. Hij leverde het moeilijkste stuk van de avond, een 5-kwarts opgebouwd uit een zich herhalend akkoordenschema, coltranesk modulerend in kleine tertsen. Zittend op de eerste rang hoorden wij hem binnensmonds grommen, wanneer hij onverhoopt en route een afslag miste. Maar in de Nordic Sound kunnen oneigenlijke tonen gewoon verrassend mooi uitpakken, mits met de juiste intentie en beleving opgeroepen. Het is dat organische, creatieve spectrum dat de drie van Mudita ambiëren. Het is opvallend hoe geconcentreerd zij naar elkaar luisteren, elkaar ruimte gunnend, en waar nodig ondersteunend, vol vriendschappelijk vertrouwen. Ze hebben alle tijd van de wereld, doseren hun momenten als ervaren rotten en spelen met doorgewinterd geduld. En gezamenlijk berustend in stilte, verstillend in ruste, wanneer alleen de adem van de deinende Sanne nog leidend is. Het drietal lijkt te skinny dippen in een gemeenschappelijke bron van inspiratie, de natuur.

Is er dan niets op aan te merken? In feite weinig. Hoewel, één van de songs van Sanne viel een beetje uit de toon. Een nieuw nummertje, dat pianist Van Eijck moet begeleiden met door een doek gedempte snaren. En soms voelt de nadrukkelijke hang naar de natuur een beetje zweverig aan. Tussen de nummers door mijmert de blootvoetse Sanne over geborgenheid en zelfstandigheid, zelfontplooiing, dan weer prevelt zij wat over de vlinder Atalanta, waarover ze ergens eens iets gelezen heeft, en dat de dood ook bij natuur hoort en dat dat goed is. Centraal in haar verhaal staat de wederkerende epifanische ervaring aan een fjord bij Trondheim (waar zij haar vriendin Anna Serierse bezocht). Het is uiteraard heel goed en gezond van Sanne om spiritueel-lichamelijk te streven naar harmonie, en ze oogt kwiek en in balans, maar het hoeft niet als boodschap bovenop de muziek gelegd te worden, wanneer deze volledig voor zich spreekt. Zo ook zijn de beelden van kunstenares Monique van der Lint feitelijk een niet-noodzakelijke toevoeging aan de diepe klankwereld van Mudita zelf. Het werk van Van der Lint is vooral gebaseerd op close-up-fotografie van gebladerte, terwijl de muziek daarentegen mikt op brede vergezichten, vogelvluchten over bergen en dalen, vervagende horizonten, waaiende winden en ruisende branding.

Goede wijn behoeft geen krans. Om in die spreekwoordelijke zins des woords te blijven: Mudita is een elegante blanc de blancs , opgedoken in de diepste kelders van de Europese toonkunst; een parelende wijn, die alleen nog maar zachter zal worden, naarmate ze rijper wordt.

(PJ_©STAB}