“Ik heb een hekel aan drummers wist je dat?” grapt hij bij het instappen. Het is niet waar. Ruud van der Steen is zelf een ervaren slagwerker, afgestudeerd aan van het Hilversums Conservatorium, met een bloeiende lespraktijk en veel kennis van de slagwerkmaterie. ( video ) De liefde voor het vak druipt er vanaf. Onderweg hebben we het over drums, drummen en drummers. Onder meer over wijlen Fred van Vloten, bij wie Ruud destijds de puntjes op de i zette. Hij is helemaal gek van Vinnie Colaiuta, Steve Gadd, Will Calhoun (Living Colour) en Lucas van Merwijk. Wij zijn gek van Tony Williams, Elvin Jones, Jack deJohnette en uiteraard Christian Vander. We hebben het over Phil Collins, waarom die zo herkenbaar is, volgens Ruud vanwege zijn toms zonder ondervellen. We hebben het over Collins' korte stokken, in vergelijking tot bijvoorbeeld de lange personalized stokken van Lucas van Merwijk. Een leerzaam uurtje op de snelweg, nog verlengd met een kwartiertje oeverloos rondrijden in een Haagse parkeergarage. Nergens plek, overal Duitse nummerborden. In de lift per verdieping andere muziek, piano, vibrafoon, aparte ervaring.

We zijn op weg op het drumfestival HerfstFest in Het Paard, Den Haag, voor de vijfde keer in successie georganiseerd door drummer Koen Herfst, zelf jaar in jaar uit verkozen tot ‘Best Hardrock Drummer of Benelux’, maar naar verluidt ook actief in de DJ-scene en als schrijver voor de Slagwerkkrant. Eenmaal binnen in Het Paard zit de sfeer er meteen goed in. Kameraad Ruud grossiert in rendez-vousjes met mannen als John Engels, Cesar Zuiderwijk, Dick Visser en Nippy Noya, maar wat nog erger is: onderweg naar de grote zaal verandert hij in het spreekwoordelijke kind in een gratis snoepwinkel. Enthousiast tikt hij op alle bekkens die in de hal door de endorsers en merchandisers zijn uitgestald. “Dit bedoel ik”, roept hij, gretig slaande op een zwart crash-bekken met hamer– en groefpatronen, “dit is die gruizige sound die nu helemaal in is!”

Richard Spaven

Het eerste optreden dat wij meepakken is van de Britse drummer Richard Spaven, bekend om zijn “unique subtle take on drumming” (…) “artfully with the beats, subtlety abounds yet grooving hard in constantly shifting, unexpected turns of rhythmic layers” . En dat is helemaal waar. Spaven bewijst van meet af aan waarom hij in korte tijd is uitgegroeid tot een graag geziene artiest op drumfestivals over de wereld. Hij speelt met muzikale intelligentie, perfecte instrumentbeheersing en verfijnde smaak, gelaagde ambient & electronic souljazz tracks uit zijn ‘Real Time’-repertoire met de Nieuw-Zeelandse vocalist Jordan Rakei. De kracht van Spaven is dat hij irregular & odd time signatures volstrekt natuurlijk laat klinken, en bovendien op gezette tijden aanlengt met opwindende strokes uit het drum & bass arsenaal. De razendsnelle ghost-roffeltjes voorzien de zweverige klanken van Rakei van een bijna sensuele context. Bijvoorbeeld een 25 onderverdeeld in 6 6 6 3 4, door het publiek amechtig meegeklapt, of een long meter 7, onderverdeeld in 4 4 6. Raven toont zijn kunne, zonder te vervallen in een vervelende chops-show, in jargon ook wel bekend als “ drummers porn ”. Een absolute aanrader dus en wij nemen ons voor alle albums van Spaven en Rakei spoedig op de kop te tikken. Ook gaan we zijn werk met Agnes Gosling nader onderzoeken.

Lucas van Merwijk

Lucas van Merwijk is -na Han Bennink- Neerlands bekendste slagwerker, erkend en werkzaam in de verste uithoeken van de wereld, zoals Latijns Amerika en China. Net terug uit Cairo, en beloond met de Slagwerkkrant Poll Award voor 'fusion/crossover drummer of the year 2019', laat hij na een vrije openingsolo waar de vonken vanaf vliegen, het publiek in Het Paard nog maar eens kennis maken met zijn grote liefde: latin muziek, met name Cubaanse ritmes. Van Merwijk tovert uit zijn handen en voeten verschillende ‘claves’, die hij los van elkaar introduceert op koebellen en woodblocks, kick en snare, en onderling op verbluffende wijze dynamisch beteugelt. Tegelijk geeft hij door de microfoon toelichting bij wat er zoal gebeurt. Hij betoogt dat zijn spel niet zozeer gebaseerd is op onafhankelijkheid, maar op coördinatie, "hetgeen in een gunstig geval kan leiden tot onafhankelijkheid". Hij maakt al spelende een cross-reference naar de Afro-beats die aan de basis liggen van deze ritmiek, maar wanneer hij het publiek om beurten de eerste, twee en derde triolen-achtsten laat meezingen, overschat hij zijn gehoor. De jongens en meisjes vallen stil en voor de meesterdrummer zit er niets anders op dan met de exercitie te stoppen. Hij vertelt nog wat over de originele kit van zijn idool Tony Williams, die al 10 jaar "toevallig" in zijn bezit is, maar waarop al die tijd niet durfde te spelen, totdat hij er in 2018/2019 zijn plaat 'Climate Change' mee opnam. Van dit album speelt hij vervolgens een ritmisch ingenieus stukje, lekker vrij parafraserend over zijn eigen percussieve begeleidingstrack, waarna hij afsluit met een weelderige bewerking van 'Star' van Earth, Wind & Fire, zoals hij die uitvoert met zijn Spanish Harlem band. Niet onze lievelingsmuziek, maar godnondeju, wat is het toch een goede drummer.

Fransesco Lucidi

Na Van Merwijk was het in de Kleine Zaal de beurt aan de Italiaanse drummer Fransesco Lucidi, die op de HerfstFest poster als een UK'er staat aangekondigd, omdat hij in Londen werkt en woont. Lucidi is een sympathieke en good lookin' eclectic world metal- drummer, die er van begin tot eind stevig tegenaan gaat en genadeloos zijn bekkens afranselt, maar -zeker na Spaven en van Merwijk- enigszins achter blijft qua sound, subtiliteit en polyritmisch vernuft. Het is wellicht ook inherent aan een slagwerkfestival, dat de luisteraar na een paar uur letterlijk murw gebeukt door het leven gaat. Lucidi is echter zeer zeker een goede drummer, met een spectaculaire speelstijl; een jongeman die interessante projecten doet, onder meer met tabla-speler Simran Ghalley, met violiste Anna Phoebe en de bands Blackout Conspiracy, Mercutio en Jurojin. Hij speelt in de biopic over Elton John bovendien de rol van Nigel Olsson. We nemen ons voor om hem een andere keer, in de hoedanigheid van drummer bij een live act te gaan beluisteren.

Dennis Chambers

De beurt is dan aan de Amerikaanse fusiondrummer Dennis Chambers, welbeschouwd de hoofd-act van het HerfstFest evenement, maar ...zijn optreden is een bittere teleurstelling. Na een slordige en weinig geïnspireerde openings-solo (met zo nu en dan de typische explosieve riffs, niets nieuws onder de zon), neemt het 60-jarige fenomeen de microfoon ter hand en begint aan een tamelijk belerende speech van 15 minuten, vol open deuren, waarin zelfs enige bejaarde verbittering doorklinkt. De kern van zijn saaie verhaal is in feite de beschuldiging aan het adres van de nieuwe generatie slagwerkers, die volgens hem allemaal grossieren in a-muzikaal drumwerk, louter en alleen gebaseerd op techniek en ijdel effectbejag. Ze mogen dan heel veel nootjes spelen en hun eigen handjes kussen, aldus Chambers, maar ze zitten met hun Gospel-chops maar mooi werkeloos bij de telefoon, zonder gigs… wablief? Je zou bijna denken dat opa Chambers -die zichzelf graag spiegelt aan Buddy Rich, Tony Williams, Billy Cobham en Steve Gadd- hier schamper spreekt over zijn jongere HerfsFest collega’s, Fransesco Lucidi, Jeroen Vrolijk & Eddie van Dongen en ja, Koen Herfst zelf.

We willen Chambers bij deze van harte aanraden de Belgische drummer Lander Gyselinck eens te beluisteren, die internationaal hoge ogen gooit met avontuurlijk en subtiel drumwerk. Of diens leermeester Stéphane Galland, de drummer van Aka Moon, en/of diens al even mindblowing collega Chander Sardjoe (Steve Coleman, Dave Liebman, Aka Moon, Aydin Esen). Deze mannen (geboren in de jaren 70) hebben gezamenlijk de moderne slagwerkwereld naar een hoger plan getild, door jazz en rockpgrooves te mengen met Karnatische ritmiek uit Zuid India. Of Kenny Grohowski, die met John Zorn en Brand X de wereld over reist met grensverleggende metal en prog. Of de Amerikaanse child prodigy Tobias Ralph, die wervelende techniek koppelt aan welhaast duivelse intentie (bij Adrian Belew en The Crimson ProjeKCt). Stuk voor stuk technisch volmaakte spelers, jawel: met een geleerde benadering en getrainde instrumentbeheersing, maar altegaarde met een hang naar avontuur en vernieuwing. In Nederland breken momenteel drummers als Sun-Mi Hong, Guy Solomon en Jamie Peet door, alleskunners die hun techniek evenwel altijd en overal in dienst stellen van de muziek, die zij vaak zelf componeren - geïnspireerd door jazz, rock, world, klassieke en hedendaagse muziek. Deze nieuwe generaties dissen als leugenaars en tegelijk zelf lauwe soep serveren, is een ooit baanbrekende fusiondrummer als Chambers eigenlijk onwaardig.

Na de verbolgen speech mocht het publiek ook nog eens vragen stellen. Chambers had kennelijk niet veel zin in om te musiceren. Hij knoopte er nog eens een speech van 15 minuten aan vast, als ware het een interview, weidde uit over hoe gitaristen drummers hun wil willen opleggen. Hij doelde kennelijk op Carlos Santana, die hem had willen omvormen tot zijn personal drumcomputer. Hij vatte Santana samen als iemand die altijd zocht naar wat niet bestond. Toen Chambers eindelijk weer wat liet horen was de tijd bijna om. Het werden gedateerde fusionnummertjes van Grafitti en Victor Wooten.

Ian Matthews

Als laatste neemt in de Kleine Zaal de Britse drummer Ian Matthews plaats achter zijn kit, uiteraard niet te verwarren met de bekende folkrocker Iain Mathews. die anno nu nog steeds actief is, onder meer met de Nederlandse toetsenist Bart de Win. Drummer Matthews is meest bekend van de alom geprezen alternative rockband Kasabian ('Best Act in the World Today' en 'Best Live Act' 2014 Q Awards) waar hij sinds 2004 de maat slaat, maar heeft zelf -naar verluidt- ook een achtergrond in British jazz. Het jazz element is in zijn spel echter niet te horen, evenmin dat zijn helden Buddy Rich en Mitch Mitchell zijn. Matthews tracteert het publiek gewoon op lekker ruig 4-kwartsmaat werk.

Conclusie

Het drumfestival HerfsFest 2019 bood weer allerlei genietingen op het gebied van het stevige genre slagwerk en onze hulde gaat uit naar organisator Koen Herfst en zijn team, voor het spectaculaire programma, naar de Slagwerkkrant die de voornaamste partner is van het evenement, alsmede naar Het Paard dat voor een dergelijk evenement de perfecte locatie is. De verzamelde topdrummers speelden mee met sample-tracks en in beide zalen lieten de sound engineers het lekker klinken. Als uitsmijter verzamelde Koen Herfst tenslotte alle artiesten van vandaag op het podium in de grote zaal, voor een spontane mega-jam onder de noemer 'Drum Demons', waaraan zijn vriend Cesar Zuiderwijk, maar ook Dennis Chambers en Lucas van Merwijk (op percussie) meededen. Ook het duo Jeroen Vrolijk en Eddie ‘ Paradiddle Fanatic ’ van Dongen was hier van de partij. Hun eigenlijke optreden (in de Kleine Zaal, eerder op de dag) hadden wij door een misverstand helaas aan onze neus voorbij zien gaan. Wel spreken we na afloop uitgebreid met Vrolijk, die momenteel druk doende is met de release van alweer zijn derde 'New Morning'-album, wederom met de Amerikaanse gitaristen Oz Noy en David Fiuczynski. De bezielde groove drummer is altijd in voor een alcoholvrij biertje en tevens voor een kritische kanttekening, afgewisseld met een gevatte kwinkslag. Zijn motto is: "ontdek je talenten, ontwikkel ze en stel ze beschikbaar aan de samenleving". Op ProgJazz.nl spoedig onze bevindingen van zijn project.

[PJ_©STAB]