De redactie van ProgJazz bezoekt het Antwerpse Park Den Brandt op vrijdag 10, zaterdag 11 en zondag 12 augustus en de eerste indrukken zijn erg positief: de sfeer is bijzonder ontspannen, er zijn bezoekers te vinden van uiteenlopende leeftijden, het is nergens dusdanig druk dat het ongemakkelijk wordt en het terrein is zowel ruim als overzichtelijk.

We schrijven 10 augustus, de tweede dag van het festival Jazz Middelheim. De Club Stage wordt vandaag bezet gehouden door het Brussels Jazz Orchestra, dat 25 jaar bestaat en met verschillende gasten optreedt. Omdat er bij het bezoeken van een festival altijd keuzes gemaakt moeten worden, en het hoofdpodium vandaag veel interessants biedt, beperken wij ons daartoe.

FONS ft. Logan Richardson

Wij stappen middenin het optreden van het jazztrio FONS. Waarbij tevens, in het kader van Jazz Middelheims coaching project met het Koninklijk Conservatorium Antwerpen, de uit Kansas City afkomstige saxofonist (maar woonachtig in Rome) Logan Richardson, zich bij het trio voegt. FONS blijkt een aangename ontdekking: verrassende blaasarrangementen en thema's vergezeld door uitdagende odd-meter grooves op drums en gitaar zetten het (nog in niet al te grote getale, gezien het feitelijk nog een werkdag is) aanwezige publiek op deze warme middag al goed op scherp. In eerste instantie wordt er een basgitaar gemist, maar de muziek heeft veel te bieden en bevat (mede door gedoseerde sampling) voldoende laag om niet uit balans te geraken.

De Beren Gieren

Een knap en inspirerend optreden dat een goede opmaat blijkt voor het daaropvolgende optreden van De Beren Gieren. Dit trio – inmiddels een begrip in de Belgische jazz-scene en recent ook te gast op Amersfoort Jazz en te zien geweest in VPRO's Vrije Geluiden – bracht onlangs haar zesde plaatwerk uit, getiteld 'We Dug Out Skyscrapers' en bestaat inmiddels al bijna tien jaar. Uniek aan De Beren Gieren is het vermogen van pianist Fulco Ottervanger om door middel van een effecten-unit, de akoestische piano een uniek elektrisch karakter te geven, en daarnaast ongebruikelijke, vindingrijke motieven, reeksen en verhalen tentoon te spreiden. Deze stukken krijgen fundament dankzij bassist Lieven van Pée en drummer Simon Segers. Alle drie maken indruk, in het bijzonder Segers, die gedetailleerde grooves en dynamics weet neer te leggen waar enerzijds geen speld tussen te krijgen is, en anderzijds gebalanceerd blijkt, fungerend als ware 'ear-candy', een kleurrijke gestalte gevend aan het totaalgeluid. Dit is meer dan jazz alleen, het is een multidimensionale trip met abstracte eigenschappen en een buitengewoon creatieve benadering van ritmiek, harmonie en klankkleur. Aan het einde van de afwisselende set van ouder en (voornamelijk) recent werk liet de toeschouwer haar bewondering blijken, en naar onze mening meer dan terecht.

Philip Catherine Reunion Band

Een bijzonder onderdeel van het Jazz Middelheim 2018 is de reünie-band van gitarist Philip Catherine, dat voor het eerst exact na 44 jaar in de bezetting optreedt waarmee de LP 'September Man' is opgenomen. Naast Catherine spreken we over de onlangs met de Boy Edgar Prijs onderscheiden toetsenist Jasper van 't Hof, de Deense trompettist Palle Mikkelborg en de Amerikaanse ritmetandem John Lee op bas en Gerry Brown op drums. 'September Man' mag beschouwd worden als een van de monumenten uit de Europese jazzrock/fusion beweging van weleer. Na de eveneens sterke opvolger 'Guitars' in 1975 zou Catherine zich in Nederland aansluiten bij de groep Focus, toen deze na het ontslag van Jan Akkerman snel op zoek moest naar een vervanger. Een paar leuke details voor de progrock-liefhebber: onder andere de compositie 'Sneezing Bull' (afkomstig van 'Guitars') werd meegenomen naar Focus en verscheen op de LP 'Focus Con Proby' uit 1977 en in de jaren negentig zou niemand minder dan Robert Wyatt (Soft Machine) een tekst schrijven op het van 'September Man' afkomstige 'Nairam' en dit op zijn album 'Shleep' zetten, met Catherine op akoestische gitaar. Catherine is gedurende zijn carrière onderscheiden met diverse prijzen en heeft een knappe lijst aan plaatwerk en concerthistorie op zijn naam kunnen schrijven. Voor uitgebreide informatie rondom deze fenomenale gitarist verwijzen wij u graag door naar de biografie op zijn website. ( klik )

Een bezetting van dit kaliber op de rol doet de liefhebber watertanden en je zou suggereren dat er op deze avond niets meer mis zou kunnen gaan. Daar bleken wij jammer genoeg naast te zitten. Na een warm onthaal van de bomvolle Main Stage werd het eerste stuk ingezet, waarop alle bandleden vrij goed uit de verf kwamen. Lee en Brown bouwden rustig op, en zowel Van 't Hof als Catherine pakten na enkele minuten hun moment. Hoewel nog wat onzeker aan het begin, werd het even twee minuten magisch toen Catherine de tent op een lyrische solo trakteerde onder begeleiding van de strings die Jasper van 't Hof uit zijn Alesis keyboard haalde. Daarover gesproken; waar Van 't Hof in de jaren zeventig doorgaans koos voor een authentiek warm geluid van de Fender Rhodes piano, begeleid door karakteristieke analoge synthesizers, kan men zich afvragen waarom er nu gekozen wordt voor een instrument met een kitscherige geluidscombinatie van elektrische piano en strings.

Het derde stuk van de avond, van Mikkelborg, klinkt zeer verwant aan de jaren 80 composities van Miles Davis, wat in deze betekent dat we te maken hebben met een van de meest robuust klinkende stukken van de avond, gezien de strakke groove en trompet-thematiek, vakkundig ondersteund door het duo Lee/Brown, dat in de jaren zeventig veel heeft gespeeld in Nederland, dankzij fluitist Chris Hinze, die destijds vriendschap met hen sloot op Berklee, waar hij studeerde.

Er ging tijdens de set het nodige mis: er waren monitorproblemen en het switchen van gitaargeluid verliep niet zonder uitval en storing. Catherine, zichtbaar wat van de leg door de niet vlekkeloos lopende praktijk, werkte zijn toch al spaarzame soli wat rommelig af. De man speelde beslist niet op de top van zijn kunnen. Maar de complete band klonk gedurende de bijna anderhalf uur durende set ook zelden als een geheel. Hoe vingervlug Jasper van 't Hof ook over zijn digitale Alesis raasde, er werd nergens een verhaal van betekenis verteld en zowel John Lee als Gerry Brown, die veel ruimte kregen, belandden min of meer op hun eigen eiland, waarop zij als duo excelleren, zonder een fundamenteel element te vormen van deze reünie-band. Ergens valt dit te begrijpen: de heren zijn op leeftijd; er is 44 jaar niet in deze bezetting gespeeld en het is sowieso de eerste keer dat deze bezetting live speelt voor publiek. Wellicht is er weinig tot geen repetitietijd genomen, want meerdere 'cues' kwamen niet overal aan, waardoor diverse overgangen niet overtuigend waren of zelfs beschamend ten onder gingen.

Mikkelborg, die veel minuten in de spotlights gezet werd deze avond, hield zich dapper staande in het losse zand en gaf in het bijzonder een sterke indruk tijdens de John Lee-compositie 'Nineteen Seventy Fourths', dat vanavond door het ontbreken van authentieke keyboards meer klonk als 'Nineteen Eighty Fourths' en daardoor toch het sterke karakter miste van de versie op 'September Man.' Gezien de unieke bezetting een gedenkwaardig concert waar heus van een en ander te genieten viel, maar waar wij veel meer van hadden verwacht.

[PJ_©RB]