De redactie van ProgJazz bezoekt het Antwerpse Park Den Brandt op vrijdag 10, zaterdag 11 en zondag 12 augustus en de eerste indrukken zijn erg positief: de sfeer is bijzonder ontspannen, er zijn bezoekers te vinden van uiteenlopende leeftijden, het is nergens dusdanig druk dat het ongemakkelijk wordt en het terrein is zowel ruim als overzichtelijk.

Archie Shepp ft. Randy Brecker - Tribute to Coltrane

We schrijven zondag 12 augustus 2018. Jazz Middelheim 2018 wordt afgesloten door de fameuze tenorist Archie Shepp, met wat was aangekondigd als een ode aan John Coltrane. Volgens sommigen doet de 81-jarige tenorist dit op grootse wijze, bijgestaan door trompettist Randy Brecker en zangeres Marion Rampal. Deze mensen stamelen met opengevallen bek en opgezwollen aderen van een legendarisch en historisch optreden en zij zijn dankbaar dat zij erbij mochten zijn. Anderen waren niet zo gemakkelijk gewonnen, zoals wij van ProgJazz, al geven we grif toe dat het knap is dat een bejaarde nog zo van leer kan trekken en twee uur lang scheuren op zijn tenorsax. Maar een eerbetoon aan John Coltrane? Het bleek van meet af aan een facade voor gewoon traditioneel ringtingeling -entertainment, heus van de bovenste plank, maar nooit de naam Coltrane tribute waardig. Gewoon standards, bluesjes en rhythm changes, elk stuk voorzien van een arrangementje, een themaatje, een solootje en op zijn tijd een 4 om 4 met drums... Geen onvertogen klank buiten de gebaande paadjes, geen alteraties, geen piep en geen knor. Nergens het grote avontuur, nergens het ware offer, nergens de spiritual concerns van de absolute grootmeester. In de verste verte geen sheets of sound , geen Coltrane Matrix , laat staan modale freejazz en avantgarde. Shepp speelde hoegenaamd geen werk van Trane, ook niet uit de jaren 50, niets in zijn stijl, geen solo in de geest van. Sterker nog: Shepp schitterde in Antwerpen door ordinaire saxofoontechnieken als ‘rock & roll growling’ en ‘texas shake wobbles’, effectbejag dat fans van Clerence Clemons, Hans Dulfer of Clous van Mechelen wellicht zullen waarderen, maar waarvoor de spirituele Coltrane zelf zich vermoedelijk diep zou schamen. Misschien waande Shepp zich in een bierkelder in de gemeente Tremelo in Vlaams Brabant, en greep hij naar zulke paardemiddelen om te verhullen dat hij geen zuivere toon meer kan spelen. Met Coltrane heeft dat in elk geval niets te maken. Sterker nog: JC zou zich omdraaien in zijn graf, als hij niet aan de rechterhand van god in de hemel zou verkeren.

Het repertoire was tergend oubollig en traditioneel, standards die vertolkt werden door de Franse jazzzangeres Marion Rampal. Shepp deed zelf nog de onvermijdelijke poging tot croonen, een act die een legitiem privilege schijnt van elke bejaarde jazzlegende uit de USA, die het dikke, stugge riet niet meer zo lang tussen de gebarsten lippen kan verdragen. De meegenomen gastspeler Randy Brecker speelde zoals altijd supergoed. Dat mag geen verrassing heten, aangezien de man al bijna 50 jaar in alle genres de beste is, of het nu jazz, fusion of funk betreft. Voor de gelegenheid had hij zijn effectapparatuur maar thuisgelaten. Heel schappelijk allemaal en fijn voor de echte jazzliefhebber, die anders als een zielige wereldvreemde had rondgelopen op Jazz Middelheim 2018, waar verder hemiolen-gedoe en 15/8 hakke-takke-puf-puf de boventoon voerde. Toegegeven, de band van Shepp klonk als een klok, maar wel een oude staartklok van voor den oorlog, toen jazz nog niet modaal was; toen jazz nog strikt gebonden was aan de beschaafde regeltjes en persé moest swingen. Dit soort tournees jaagt jazz feitelijk weer terug de kast in, waar de overige acts van Jazz Middelheim (zoals Aka Moon, Baron-De Looze-Verheyen, Steve Coleman, Maäk en De Beren Gieren) de muziek juist voortvarend uit helpen. Het tekent de spagaat waar de meeste jazzfestivals momenteel in verkeren. En dat is op zich helemaal niet erg, want jazz voorziet in een behoefte en het is een vak apart en wellicht zelfs het meest ontwikkelde, gespecialiseerde en technisch-theoretisch hoogstaande muziekgenre sinds de Ars Subtilior. Maar zoals hier, aangekondigd als een 'Tribute to Coltrane', dat is gewoon godslaster.

[PJ_©STAB]