R E V I E W

Verkadefabriek Den Bosch, 13 november 2021

NOVEMBER MUSIC 2021

Colours of Improvisation

met Kika Sprangers & Pynarello, Tania Giannouli Trio, Julian Lage Trio

Tekst en beeld: Laurent Sprooten

"Stevige contrasten bij November Music"

Onder de wat belegen titel Colours of Improvisation bracht het Bossche festival November Music op 13 november drie groepen samen, die qua muzikale aanpak en geografische herkomst weinig gemeen hebben. Een geslaagde keuze, want door de sterke contrasten lichten de eigenaardigheden van de afzonderlijke bands extra sterk op.

DEEL 3 | JULIAN LAGE TRIO

Gitaristenboegbeeld

Van weer een totaal andere orde is de losse en schetsmatige werkwijze van het Julian Lage Trio. Julian Lage is de laatste jaren uitgegroeid tot het gitaristenboegbeeld in de moderne jazz, zeg maar de nieuwe ster aan het firmament na een paar decennia waarin achtereenvolgens John McLaughlin, John Scofield, Bill Frisell en Kurt Rosenwinkel de richting bepaalden. Lage is een sterk op intuïtie varende musicus die naast een fenomenale beheersing van het instrument als werkelijk unieke bonus een machtige antenne heeft, waarmee hij alle muzikale signalen uit zijn omgeving opvangt, welhaast voorspelt. Bill Frisell sprak onlangs in een interview door het muziekblad JazzThing (over drummer Paul Motian) de volgende filosofische zin uit: ‘Ik had de indruk dat hij (Motian) op dingen reageerde, die nog niet waren gebeurd.’ Tijdens het concert in Den Bosch wordt duidelijk dat deze uitspraak ook aardig van toepassing is op Julian Lage en zijn medespelers, bassist Greg Cohen en drummer Kenny Wollesen.

Cohen en Wollesen maken geen deel uit van het trio waarmee Lage zijn meest recente albums opnam. Wollesen zat wel achter de drums bij de opnamen van Modern Lore uit 2018. En Cohen kent Lage waarschijnlijk, net als Kenny Wollesen, ook uit de entourage van John Zorn, wiens werk Midsummer Moons hij in 2018 op November Music uitvoerde. De hechte band tussen de leden van dit trio werd voor het begin van het concert nog even onderstreept door de uitspraak ‘We are just three jazz cats who love each other’.

Uitzinnig

En waar deze liefde toe leidt, wordt meteen merkbaar bij de ballad Ryland, waarmee Lage het concert aftrapt. Ryland is een eenvoudig liedje, geschreven door Lage zelf, met een conventionele structuur, niets wereldschokkends. De manier waarop Lage de structuur oprekt en met uitzinnige loopjes over de gitaarhals aan de melodie een heel spectrum aan richtingen, stemmingen en mogelijkheden toevoegt, is werkelijk adembenemend. In Island Blues worden de vurige gitaarlicks beantwoord door overspannen, bijna kolderiek snelle basloopjes, terwijl drummer Kenny Wollesen met zijn handen over de trommels en bekkens raast. Het extreem uitstellen van harmonische overgangen werkt soms op de lachspieren.

Paradox

Het is de geest van de vrijheid die vaardig wordt over deze drie fantastische musici die op een nauwelijks te bevatten manier op elkaar zijn ingespeeld. Dit stelt hen in staat om van vastliggende muzikale vormen (er werden alleen liedjes gespeeld) een geheel eigen muzikaal statement te maken. En het vreemde is, hoe verder de klinkende improvisatie van de oorspronkelijke song af komt te staan, hoe dichter de muziek bij de kern lijkt te komen. Deze paradox komt bijvoorbeeld aan het licht in Crying van Roy Orbison. Lage dwaalt hier in vrije muzikale associaties extreem af van de klaagzang van ‘ the Big O’, totdat het melodieuze vingervlugge spel overgaat in een bijna abstract raggen, begeleid door het donderen van de drums in samenspraak met de beukende bas; het raakt precies de gekmakende wanhoop van de afgewezen aanbidder.

Virtuoos

Naast deze furieuze passages is er genoeg ruimte voor puur speelplezier en onderling vliegen afvangen. De virtuositeit van Lage mag dan wel dominant aanwezig zijn, Cohen en Wollesen zijn musici die zich door niemand laten wegzetten. Met ritmische een-tweetjes en opzwepende wendingen weten zij de whizzkid op gitaar weer in hun baan te trekken. En ook voor een stukje beatloos improviseren deinst het trio natuurlijk niet terug. Zo zit je na een uur boordevol genialiteit, durf en . . . tja, liefde, naar adem te happen. Grandioos.

[PJ_©LS]