R E V I E W

Verkadefabriek Den Bosch, 13 november 2021

NOVEMBER MUSIC 2021

Colours of Improvisation

met Kika Sprangers & Pynarello, Tania Giannouli Trio, Julian Lage Trio

Tekst en beeld: Laurent Sprooten

"Stevige contrasten bij November Music"

Onder de wat belegen titel Colours of Improvisation bracht het Bossche festival November Music op 13 november drie groepen samen, die qua muzikale aanpak en geografische herkomst weinig gemeen hebben. Een geslaagde keuze, want door de sterke contrasten lichten de eigenaardigheden van de afzonderlijke bands extra sterk op.

DEEL 1 | KIKA SPRANGERS & PYNARELLO

Impressionistisch

De Nijmeegse saxofoniste Kika Sprangers opende de avond met No Man’s Land, een serie stukken die zij in opdracht van het Grachtenfestival 2019 voor haar jazzkwartet en het tienkoppige strijkersensemble Pynarello componeerde. Een jaar later kon zij via een verbintenis met het Utrechtse TivoliVredenburg de suite completeren en ook weer met dezelfde musici live uitvoeren. Door de pandemie werd dit een eenmalig concert, waarvan de opnamen onlangs werden uitgebracht (No Man’s Land, ZenneZ Records). Dit najaar is er dan eindelijk een tournee, waarmee Kika en haar omvangrijke gevolg dus ook de Verkadefabriek aandeden. In dat gevolg zit ook pianist Wolfert Brederode, een musicus uit de internationale eredivisie (speelde met o.m. Dave Liebman en Michel Portal) wiens impressionistische benadering nauw lijkt aan te sluiten bij de composities van Kika Sprangers. Maar dit laatste blijkt gaande het concert voor alle dertien betrokkenen te gelden.

Collectieve esthetiek

Wat meteen bij de eerste maten van de opener Wallflower opvalt, is de weelderige, om niet te zeggen luxueuze klank van het ensemble Pynarello, die je als het ware optilt en meevoert. De zacht meanderende motieven worden vervolgens ingebed in een donzige baslijn, voortgestuwd door ingehouden en subtiele accenten op de drums. Tamelijk indrukwekkend, deze bedwelmende collectieve esthetiek, die helemaal op de spits wordt gedreven als Kika op haar sopraansaxofoon klaterende lijntjes de zinderende atmosfeer in stuurt.

Ingehouden spanning

De bandleader lijkt een voorkeur te hebben voor verstilde muzikale settings, zoals in de ballad Ravi, waar zich eerst een tergend intiem duet tussen piano en tenorsaxofoon ontspint, dat uiteindelijk van extra diepte wordt voorzien door de serene strijkers. Geraffineerd gedaan. Net als het eindeloos aangehouden akkoord door de strijkers aan het begin van het stuk Terra, waarin bij de eerste schrille pianoklanken een ingehouden spanning wordt bereikt, die zomaar aan Arvo Pärt doet denken. Te midden van dit alles manifesteert Kika Sprangers zich als de spreekwoordelijke vis in het water. Hier en daar geeft ze met korte bewegingen een overgang aan of wordt er even handmatig een inzet voorbereid. Kennelijk zit het hele muzikale concept in haar hoofd, in ieder geval was er in haar buurt geen partituur te zien. En wat zij op sopraan- en altsaxofoon laat horen, is ook al van zo’n hypergeconcentreerde kwaliteit. Wat een overvloed aan talent.

Inner flame

Toch dringt zich naarmate het concert vordert bij uw nederige scribent een gevoel op, dat in eerste instantie moeilijk te duiden is. Het wordt gevoed door de onontkoombare weemoed van de overheersende mineurakkoorden, de absolute perfectie van de samenklanken en de bijna pijnlijk voelbare inner flame die maar mondjesmaat naar buiten komt. Dit zorgt af en toe voor een onbestemd gevoel van gemis, een behoefte aan wat meer dissonanten, wat minder beheersing en een instrumentale uitspatting. Waarbij gezegd moet worden dat de virtuoze en vinnige vioolsolo van Jeffrey Bruinsma in het titelstuk No Man’s Land om in te lijsten is. Misschien is het ook een compositorische strategie: als je spaarzaam met effecten omgaat, vallen ze des te meer op. In die zin heeft No Man’s Land een ascetische kwaliteit die ook te vinden is bij een aantal Scandinavische groepen uit de ECM-stal. Het is absoluut duidelijk dat Kika Sprangers een grote belofte is. Spannend om te volgen welke wegen zij zal inslaan.

[PJ_©LS]