CD - JAN AKKERMAN

Close Beauty

tekst: Robin Boer

Sinds de tweede helft van de jaren negentig laat nieuw (studio)plaatwerk van Jan Akkerman altijd een aantal jaar op zich wachten. Na het, door het niet onverdienstelijke, maar wat vrijblijvende karakter (alle partijen werden individueel 'thuis' ingespeeld en via de computer rondgestuurd) toch licht tegenvallende 'Minor Details' uit 2011, ligt nu een kersverse nieuwe langspeler klaar, getiteld 'Close Beauty.' Deze is in een fraaie, kunstzinnige en kleurrijke hoes gestoken. Het betreft een surrealistisch schilderij van de in New York wonende Russische schilder Michael Cheval.

Het album opent fraai en ruimtelijk met ‘Spiritual Privacy’ waar we al snel herkenbare, razendsnelle picking frases voorbij horen komen. Het stuk is feitelijk een improvisatie van zeven minuten, zonder doorgecomponeerde melodielijnen, waarin de nog altijd virtuoze speeltechniek van Akkerman goed naar voren komt en de begeleiding van de band ingetogen en dienstbaar blijft. ‘Beyond The Horizon’ is een gemakkelijk in het gehoor liggend stuk, met bijzonder mooi gitaarwerk, en wat een schitterend slot kent waar Akkerman het zo kenmerkende 'volume swell-effect' toepast, waardoor het gitaargeluid plots verwant raakt aan de viool. ‘Reunion’ is een aardig stuk met diverse motieven over 6/4 en 5/4. Een compositie als deze vraagt om avontuurlijk en dynamisch drumwerk, met spannende breaks en mooie ghost notes, maar in plaats daarvan is het erg vlak ingespeeld door de nochtans vaardige Marijn van den Berg. De reverb-effecten in de drumbreaks doen naar onze mening wat kitsch aan.

Retro in MIDI

Het titelstuk ‘Close Beauty’ is wederom een fraaie compositie met smaakvolle akkoordwisselingen en melodieën, alsmede weer buitengewoon muzikale gitaarsoli, maar wat we erg jammer vinden is dat we toetsenpartijen horen die overduidelijk met MIDI zijn opgenomen en door kwantisering erg klinisch overkomen, alsof we naar een demoversie zitten te luisteren in plaats van naar de uiteindelijke versie. Met een zware jongen als Coen Molenaar in je band zou je deze mooie klus toch maar wat graag uitbesteden, zodat de muziek meer leeft en gaat ademen. Op het volgende stuk lopen we hier ook tegenaan. Bij het zien van de titel ‘Retrospection’ en de genummerde subtitels hadden wij in eerste instantie het vermoeden dat dit een plaagstoot betreft naar oud Focus-collega Thijs van Leer (verwijzend naar zijn albumreeks 'Introspection'), maar al snel vernamen wij uit betrouwbare bron dat de titel een idee van Coen Molenaar zou zijn, en de muziek een soort medley betreft van stukken die in het verleden afgekeurd werden voor Focus. De eerste passage, 'Emotional Debris' is verwant aan 'Orfeus' (van Leer) dat onderdeel uitmaakte van de compositie 'Eruption' op 'Focus II / Moving Waves'. Het melancholische, klassiek aandoende deel 'Hear The Trees Whistle For The Dog' is heel mooi, maar de uitvoering is slordig getimed en verdient naar onze mening beter dan de levenloze MIDI-track die er achter hangt. Het stuk wordt besloten met 'Euridice' van Thijs van Leer en Eelko Nobel, feitelijk de finale van het al eerder benoemde 'Eruption.'

Tommy

Een ander hoogtepunt op de cd is 'Passagaglia' waar Akkerman solo is te horen en combinaties laat horen van melodieën met fraaie akkoorden. De tweede duidelijke verwijzing naar muziek uit het verleden is het acht minuten durende 'Tommy's Anniversary.' Het bevat lichte, maar herkenbare overeenkomsten met het destijds aan Tom Barlage (Solution – 'Tommy' bevatte thematiek uit hun compositie 'Divergence') opgedragen 'Tommy' van de al eerder genoemde Focus-LP (en tevens afkomstig uit het epos 'Eruption'). De gitarist improviseert er fantastisch op los, met een warm, jazzy geluid. Op dit nummer vinden we de band als geheel goed uit de verf komen. Er wordt subtiel gemusiceerd en hoewel het nergens echt spannend wordt, spat de klasse ervan af.

Richting

De tweede helft van de cd kabbelt wat meer voort in improvisaties en stukken zonder duidelijke thematische kop- en staart. 'Don Giovanni' ligt iets meer in de lijn van het openingsstuk: een hoofdrol voor een improviserende Akkerman en een ruimtelijke onderliggende basis. Hoewel het stuk erg abrupt wordt afgebroken en hier en daar ook wat weg heeft van een demoversie, is het gitaarwerk in ieder geval weer van grote klasse. Er wordt nog steeds volop gevarieerd in stijlen, want op de volgende stukken 'Meanwhile in St. Tropez' en 'French Pride' horen we andere sferen en klankkleuren en hoewel we niet anders kunnen zeggen dat het allemaal mooi klinkt, lijkt het net als voorganger 'Don Giovanni' niet echt ergens naartoe te gaan. Het zijn een soort 'jams' waarin mogelijk gezocht wordt naar richting, maar deze niet echt lijkt te worden gevonden. In het opgewekte 'Fromage' is er weer eens sprake van een duidelijk thema en valt er uiteraard weer genoeg te genieten van het gitaarwerk, maar missen we toch wat vuur en fantasie in het arrangement onder die soli, hoe professioneel het ook allemaal uitgevoerd wordt. Het is hier en daar aanpoten voor ons om voldoende geboeid te blijven.

Conclusie

Natuurlijk draait het om Jan Akkerman, de gitarist, maar wij zien onbenutte kansen om zijn band meer te laten schitteren door zo nu en dan ook bassist David de Marez Oyens, die overigens robuust, helder, puntig en transparant uit de verf komt (het lijkt soms net alsof hij op een Rickenbacker met chorus speelt, maar wij vermoeden dat dit een productie-truc is) en toetsenist Coen Molenaar wat solo-ruimte te geven. Het geheel wordt daardoor wat speelser, spannender en dynamischer.

Een groot deel van de stukken op deze plaat lijkt enigszins te bezwijken door het gebrek aan verhalen en dreigen door hun vrijblijvende karakter inwisselbaar te worden. Dus een nieuwe uitblinker in het rijtje ‘Profile’, ‘Tabernakel’, ‘Jan Akkerman’, ‘Eli’, ‘Prism’ en ‘Focus in Time’ is ‘Close Beauty’ absoluut niet, maar het is onzes inziens wel een stap in de goede richting na voorganger ‘Minor Details.’ Hopelijk laat een opvolger niet weer acht jaar op zich wachten en worden de musici wat meer uitgedaagd en het materiaal op meer creatieve wijze benut.

[PJ_©RB]