R E V I E W
album
Ying-Ying Su - InTrio
Life is Elsewhere
(SONNA Records, 2022)
Tekst: Storm Bakker
De muziek op het jonge label SONNA is net als de drijvende kracht erachter: tamelijk zweverig. De blootvoetse stemkunstenaar Sanne Rambags, die sinds enkele jaren furore maakt met Mudita en Under The Surface, streeft ook met haar platenlabel naar spirituele diepgang, sereniteit en impro in de vrije natuur. "A label for adventurous yet tranquil music", zegt zij zelf. "SONNA provides a space where the essence of life becomes tangible." Zij struint graag door de Noorse bossen, neemt graag een duik in de Kralingse plas. Zij heeft zelf ook iets feeërieks, zeker nu zij haar klankentaal verrijkt met gesputter en gespuiter uit het onvervalste algemeen beschaafde Neder-Rijn-Germaans.
Het nieuwste produkt van het label SONNA heet Life is Elsewhere, het debuut-album van de Taiwanese pianiste Ying-Ying Su met haar band InTrio. De pianiste (die als elke Aziatische musicus eerst streng klassiek geschoold werd), werd in Rotterdam in de vrijere genres ingewijd. Zij zoekt het graag in de beproefde ‘cross-over’ van hedendaagse piano jazz, neo klassiek en minimal music, plus daarbij invloeden uit folkloristische tradities van over de hele wereld. "Listeners can expect to experience some daydreaming and moments of introspection while listening to the ambient soundscapes. For other experiences – some folklore elements from Taiwan and the Balkan region, all coloured by Scandinavian vibe, the 6 compositions of the album offer a wide array of colours to explore within the musical world..." Su lijkt dus helemaal op haar plaats in Rambags’ muzische yurt, zeker als zij haar rustige piano-akkoorden met mistige zang verrijkt, of voorover in de klankkast kruipt en verdwijnt.
EUROPESE SCHOOL
Noem het de Europese school. Pianisten als Tigran Hamasyan, Tord Gustavsen, Marco Mezquida en Nitai Hershkovits, Mike del Ferro kozen reeds dat pad, gevolgd door de Fransen, de Belgen en de Luxemburgers; in Nederland Rembrandt Frerichs, Harmen Fraanje en de Duitser Franz van Chossy, niet toevallig Ying-Ying Su’s leraar in Rotterdam. Let wel: met de Amerikaanse jazztradities heeft dit eclectische genre in de verste verten al een eeuwigheid niets meer te maken. De oude liefhebbers van de swing moeten zich neerleggen bij het feit dat de blues van Oscar, de alteraties van Monk en de drop-two’s van Evans, hoe wonderschoon ook, definitief tot het verleden behoren. Vorig jaar december overleed de laatste der bebop-Mohikanen Barry Harris, de “éénpersoons jazzacademie” zoals The New York Times hem omschreef. Voorwaar: het zijn ongeëvenaarde fenomenen, iconen, godenzonen en pioneers, maar zij zijn geen levende entiteiten in de realm van de jazz anno 2022. De nieuwe generaties zijn future-shapers, die zich bekommeren om het klimaat, elke ochtend de zonnegroet doen en de rest van de dag vooral geen drank en drugs gebruiken.
INTELLIGENT DESIGN
De zweem van mindfulness blijkt ook uit de liner notes van Life is Elsewhere, waarin de luisteraar wordt genodigd “to reflect on your life and to connect to the deeper parts of yourself”. Op de cover prijkt een fijnzinnig kunstwerk van de eveneens Taiwanese Rotterdamse Szu-Yi Wang, een multidisciplinaire kunstenares die bevangen lijkt door onderzoek naar intelligent design. Tegen een hemelblauwe achtergrond ontvouwt zich een wit lijnenspel, het silhouet van een paardenbloem, met wortel en tak weergegeven, zwevend tussen eenvoudige cirkelstructuren en schetsmatige dwarsverbanden. Het is dit vermeende onkruid dat symbool staat voor groei en toenemende helderziendheid, zoals ook de maancyclus van 28 dagen die prijkt op de binnenzijde van de cover, voor het wassen en afnemen van het menselijk bewustzijn, eigenlijk van het zieleleven. Maar starende naar het prentje realiseren we ons, dat zich niets ontvouwt, dat het gewas niet zweeft, dat de maanfasen tweedimensionaal zijn en niet groeien of slinken. Het is zijn verstilde momentopnames, een lijnenspel, dat als onvoltooid schetsje is achtergebleven op de verlaten tekentafel van de schepper.
Dit gezegd hebbende starten wij de luistersessie.
Ying-Ying Su - InTrio
Life is Elsewhere
oorwurm van jewelste
Echoes from Within
Het eerste stuk begint fragiel, met pianopingels, vogelgeluiden, een shaker en een belletje, subtiele sound-fx en een hoge contrabas. Dan komt YingYing Su erin met met ijle klankenzang, die doet denken aan de folkloristische traditie waar Rambags met haar eigen Mudita ook uit put. YingYing ondersteunt haar vocalen met frele piano mijmeringen van meditatieve aard, eigenijk net als pianist Sjoerd van Eijck doet op Listen to the Sound of Forest, of met OAK. De vraag is nu, of deze breekbare Echoes from Within de toon zetten voor de hele plaat, of dat we bij tijd en wijle het volume drastisch moeten terugschroeven.
Few more Steps
YingYing Su wordt begeleid door haar Rotterdamse kompanen, de van oorsprong Litouwse contrabassist Donatas Bielunskis, een dromerige hipster die vooral excelleert wanneer hij met zijn talloze effectpedalen uitvoerige soundscapes en drones mag toveren, waarover hij dan op de Indiase leest geschoeide modale solo’s mag geven. Zijn aanpak in het stuk Few More Steps doet soms denken aan de Scandinavische school, die wij zo waarderen in Arild Andersen en Anders Jormin, met als fakkeldragers Mats Eilertsen, Ellen Andrea Wang en onze eigen Thomas Winther Andersen. Wij hoorden Bielunskis live wel eens zoeken naar de perfecte pitch, maar op de plaat is alles zuiver en raak. Enfin, deze Steps monden uit in een tot een hoogtepunt opgedreven pianosolo in 11/8, die echter enigszins geforceerd overkomt omdat de vrijheid lijkt worden gehinderd door cerebrale processen. Het uitro daarentegen is leer duister, spannend en gelaagd, zeker als de folkloristische zang terugkeert en de band weer aanzet voor een laatste demarage.
Behind the Sun
Deze spanning wordt doorgezet in de odd-meter compositie 5 Seasons / Behind the Sun, gebaseerd op een Majeur 7/4 arpeggio die door alle toonsoorten moduleert met ‘gekke’ dissonanten, waarin vervolgens ook tonaal de grenzen worden opgezocht door de zingende pianiste. Vocaal lijkt zij geïnspireerd door raga, saga en Balkan, en haar geluid is aangenaam, voor wie houdt van dit soort etherische jazz. Na een vrije passage, waarbij opvalt hoe mooi het akoestische geheel eigenlijk is opgenomen door Rengert Eggink (en gemasterd door Udo Pannekeet), soleert Ying-Ying over een -ostinate 7 in de linkerhand, afgewisseld met wat Iberische ingredieënten in de rechterhand.
About that Olive Tree
In het stuk About that Olive Tree, dat veelbelovend begint met galmende piano en naar verluidt refereert aan haar geboorteland, vergrijpt de band zich in een enigszins drammende 9/4 met een afgetrapt akkoordenschema. Zo nu en dan klinkt een dissonant, die misschien wel gewoon een onsubtiele misslag is. Voeg daarbij nog de geforceerde blueslicks van de pianiste, dwars over de majeur akkoorden, en men beleeft een mninder geslaagd moment van het goed bedoelende trio. Kan gebeuren. De gezongen melodieën van Ying-Ying en de subtiel verschuivende akkoorden zijn daarentegen een verademing en in het midden wordt er zelfs geheel vrij geïmproviseerd. Su leidt haar mannen in een wildernis, een droge woestijn, waarbij zij de snaren in de kast van de vleugel afdempt met haar vingertoppen. Alles komt dan aan op intuïtie.
12"10
In het volgende stuk herpakt het trio zich. Op drums horen we -als vervanger van Martin Hafizi- de Finse trommelaar Roope Kantonen, die wij kennen van projecten met Martin Joey Dine en Nicoló Ricci. Hij is er weer zo een uit de Next Generation, een van de vele intelligente kwastenvegers die van de Nederlandse conservatoria rollen. Er is ruimte, er is lucht; de maat hoeft nergens geslagen. En dan plotseling de vervreemdende unisono en tweestemmige intermezzi, wederom de vingertoppen op de snaren in de klankkast en nu ook weer vreemde srijkstokgeluiden van de bassist. Daarna ontvouwt zich een mooi tonaal schouwspel, dat volledig geïmproviseerd lijkt tot het einde.
Life is Elsewhere
De titelsong is oorwurm van jewelste. De zingende pianiste slaagt er met haar ijle, tekstloze (?) lijnen in om de luisteraar op het amoureuze af te beïnvloeden, zonder sensueel te doen. Platonische jazz, waarbij je de tijd vergeet en de ruimte ontstijgt, waarbij je klakkeloos vriendschap sluit met de rest van de wereld. Tot ieders verbazing vindt de bassist het tijd om een ellenlange solo op te eisen. Maakt niet uit, het blijkt om op te laden voor een op arpeggio’s gebaseerd eindschot. De titelsong is onze favoriet en een belofte voor de toekomst. Het is duidelijk waar Ying-Ying Su naartoe wil, met haar lyrische, bijna abstracte muziek, waarin elementen van world, pop, neo-klassiek en jazz hand in hand gaan. Hoewel de jonge artieste met haar debuutalbum nog niet steevast boven de materie zweeft, en zij hier en daar nog zoekende lijkt (als leider van het trio), bestellen wij bij SONNA alvast het volgende album.
[PJ_STAB©2022]
