Op deze laatste dag van Jazz Middelheim vangt het programma anderhalf uur vroeger aan dan op de voorgaande dagen. De spits wordt vandaag om 14:00 uur afgebeten door een bijzondere band met een inmiddels rijke historie: Aka Moon, sinds dag 1 bestaande uit Fabrizio Cassol (altsaxofoon), Stéphane Galland (drums) en Michel Hatzigeorgiou (basgitaar). Voordat de naam van de band in 1992 werd veranderd naar Aka Moon, waren de musici als kwartet actief onder de naam 'Nasa Na Band' met tevens gitarist Pierre van Dormael in de gelederen. De naam verwijst naar de god van de Afrikaanse pygmeeën, bij wie de heren voor inspiratie op bezoek gingen voor het eerste (titelloze) studio-album. Na enkele albums zijn ze op zoek gegaan naar andere invloeden uit andere delen van de wereld, waaronder bijvoorbeeld India, zodat ook Karnatische aspecten onderdeel werden van de muziek. Er zijn overeenkomsten te vinden met de M-Base stijl van Steve Coleman (tevens actief op dit festival met zijn 'The Five Elements') en invloeden uit Azië, Arabië, Afro-Amerikaanse en diverse Europese tradities. Er is samengewerkt met een lange lijst muzikanten, waardoor slechts een paar albums uit het oeuvre zijn ingespeeld door louter het trio. Hun meest recente release, 'NOW' laat Aka Moon wel weer als trio horen, zo ook deze tour die al een tijd aan de gang is. Onlangs verscheen de box 'Constellations' met daarin 20 CD's, de periode 1992 – 2005 beslaand, verkrijgbaar via Outhere Music.

Wat er deze middag in anderhalf uur tijd aan de al goed gevulde Main Stage tent wordt tentoongespreid is nauwelijks in woorden te vatten. Het ogenschijnlijke gemak waarmee dit trio de meest complexe ritmische passages en tempi meester is, het expressieve en meedogenloze basspel van Hatzigeorgiou dat alle kanten op vliegt, de haast acrobatische, werkelijk onnavolgbare ritmes en percussieve details van Stéphane Galland, vergezeld door de urgente sax-soli van Cassol, wordt met licht ongeloof gadegeslagen. Wat onder meer opvalt, is het moeiteloos wisselen tussen strakke thematiek en onderliggende repetitieve grooves. Geen enkele maatsoort kent geheimen voor deze heren en meetellen met de muziek (wat aanlokkelijk is voor de musicerende toeschouwer) blijkt al snel zinloos. In ons interview met de band benadrukt Hatzigeorgiou nog dat zij zelf al lang niet meer tellen. “It drives you crazy.” De muziek stroomt door de aderen en is onlosmakelijk verbonden met het hele motorische systeem.

“Never a dull moment” in deze set; ieder nummer bevat energie, spanning, en kan even abrupt eindigen als het begon. Clichés ontbreken volledig en de precisie is van het allerhoogste niveau. De benadering van Cassol is interessant, die de lange melodielijnen voortdurend opdeelt en verhaspelt met flarden improvisatie, in- en uitgeluid met microtonale mijmeringen. Ervaring leert dat deze muziek een paar bruggen te ver is voor de gemiddelde luisteraar, maar op Jazz Middelheim lijkt de bezoeker onvermoeibaar en zelfs dankbaar voor de constant afwijkende maatsoorten, drukke soli en elektrisch geweld, elementen die als een rode draad door het festival heen lopen. Van de eerste tot de laatste minuut zit je op het puntje van je stoel, bij Aka Moon zelfs met stokkende adem en tranen in de ogen.

Er zijn vandaag de dag veel (jongere) jazzprojecten waarbij driftig gezwaaid wordt met 'vernieuwing' en 'originaliteit' zodra er wat wordt afgeweken van de standaard, maar als er een band is die we kunnen prijzen om diversiteit, originaliteit gecombineerd met een haast onbegrensde beheersing van ritmiek, vrijheid, secure en tonaliteit (de enige polyfonie die we zo nu en dan horen is op de basgitaar van Hatzigeorgiou) zonder gemaakt, geforceerd of vermoeiend te worden, is het Aka Moon wel. Een hippere jazzband kunnen wij niet noemen. We raden iedere lezer die deze muziek nog niet kent met klem aan om in de discografie te duiken en vooral hun kans te grijpen zodra zij weer live te bewonderen zijn. Aka Moon is dit jaar in België nog te bewonderen tijdens Jazz in 't Park (Gent, 6 september) en CC Diest (Diest, 20 november).

[PJ_©RB]